Во последните години, се забележува континуиран пораст на бројот на млади луѓе кои размислуваат или веќе го напуштиле македонскиот пазар на труд. Според регионални истражувања, Северна Македонија е меѓу земјите со највисок процент млади што сакаат да се иселат – реалност која веќе се одразува врз економијата, продуктивноста и долгорочната одржливост на домашниот пазар на труд.
Овој тренд поставува сериозен предизвик пред работодавачите: како да ги задржат младите, образовани и амбициозни кадри кои сè почесто својата иднина ја гледаат надвор од границите на државата?
Зошто младите сакаат да заминат?
Причините се повеќеслојни, но не и нерешливи:
- Економска нестабилност и ниски примања
Недоволно конкурентни плати и ограничени можности за напредок ги туркаат младите кон подобро платени и поорганизирани пазари на труд. - Недоверба во институциите
Корупцијата, бавната администрација и политичката нестабилност создаваат чувство на несигурност и ја поткопуваат мотивацијата за останување. - Ограничени можности за професионален развој
Младите често немаат пристап до менторство, специјализирани обуки или предизвикувачки работни ангажмани.
Што можат да направат работодавачите?
1. Конкурентна и транспарентна систематизација на платите
Додека не може секогаш да се постигне висината на платите во странство, компаниите можат да понудат:
- фер и јасно структуриран систем на наградување
- редовни прегледи и унапредувања
- дополнителни бенефити: приватно здравствено осигурување, картички за храна, поддршка за ментално здравје итн.
2. Можности за учење и развој
Инвестирањето во вработените не е трошок, туку долгорочна инвестиција.
- Спонзорирани обуки, конференции и сертификати
- Внатрешни менторски програми
- Ротации низ различни оддели за проширување на вештините
3. Флексибилност и доверба
Работната култура во која се вреднува резултатот, а не само физичкото присуство, станува клучна.
- Хибриден или целосно remote модел
- Флексибилно работно време
- Отворена комуникација и активна вклученост на младите во процесот на одлучување
4. Корпоративна култура базирана на вредности
Младите бараат нешто повеќе од плата – сакаат смислена работа и идентификација со вредностите на компанијата.
- Општествена одговорност
- Инклузивна и поддржувачка средина
- Ангажман во локалната заедница
5. Визија и перспектива
Компаниите кои јасно ја комуницираат својата долгорочна визија, вклучувајќи ги младите како клучен дел од неа, имаат поголеми шанси да ги задржат.
- Јасна патека на кариерен развој
- Инволвирање во стратешки иницијативи
- Можност за иновации и личен придонес
Заклучок
Задржувањето на младите во Македонија не е задача само на државата – тоа е и одговорност на секој работодавач.
Компаниите кои ќе препознаат дека младите не бегаат само поради пари, туку и поради недостиг на перспектива, средина за раст и професионална валоризација, ќе бидат чекор пред сите останати.
Време е за нов пристап – каде младите не се само „работна сила“, туку двигатели на иновации, развој и успех. Да не дозволиме талентот да заминува. Да создадеме услови тој да остане и да расте – тука, дома.
